Tip 2 diyabet
Diyabet & Diyabetle Yaşam

Tip 2 Diyabet Hastalığı Nedir?

Tip 2 diyabet hastalığı gün geçtikçe büyüyen önemli bir sağlık sorunu olarak karşımızdadır. Tip 2 diyabet hastalığı küresel bir sağlık sorunu olarak varlığının farkında olunması gereken kronik bir hastalıktır.

Tip 2 diyabet hastalığı, yaşam kalitesini etkileyen, iş gücü kaybına neden olan ve mali yük getiren bir sağlık sorunudur. Kentleşmenin getirdiği sağlıksız yaşam tarzı alışkanlıkları nedeniyle, dünyada tip 2 diyabetli birey sayısı gün geçtikçe artmaktadır.

Dünya genelinde son rakamlarla 20 ila 79 yaş aralığında, yaklaşık 463 milyon yetişkin diyabetli yaşar. Önümüzdeki 25 yıl içerisinde, dünyada diyabetli birey sayısının 700 milyona ulaşabileceği öngörülür.

Tip 2 diyabet tanısı almış bireyler, dünyada var olan tüm diyabetlilerin yaklaşık % 90’ ını oluşturur.

Tip 2 diyabet hastalığı durumunda vücudumuzda neler olur? Bu durumu sizlere şöyle özetleyebilirim: Tip 2 diyabette, pankreas organımızın beta hücreleri ya yeterince insülin hormonu salgılayamaz ya da vücudumuz yeterince salgılanan insülin hormonunu kullanamaz. Besinlerin vücudumuzda sindirilip parçalanması sonucunda kana geçen şeker (glukoz), temel enerji kaynağımızdır. Pankreastan salgılanan insülin hormonu, kanımızda bulunan şekerin hücre içine girmesine yardımcı olarak vücudumuzun enerji dengesini kontrol altında tutar. Tip 2 diyabet hastalığında; insülin hormonun eksikliği ya da görevinde yetersizliği söz konusu olduğundan, kandaki şeker hücre içine giremez ve vücudun enerji dengesi bozulur.

Tip 2 diyabet
Tip 2 diyabet

Araştırmalar şunu göstermektedir ki, sağlıklı beslenme alışkanlığı, düzenli sürdürülen aktif bir yaşam ve kilo kontrolü tip 2 diyabet hastalığının önlenmesi ya da ortaya çıkışının geciktirilmesinde önemli rol oynar. Obezite (şişmanlık) sorunu olan bireylerde, vücut ağırlığının %5-7 oranında azaltılması da tip 2 diyabet hastalığının önlenmesi ya da geciktirilmesinde önemli görülür.

Tip 2 Diyabet Hastalığı Kimlerde Görülür ve Belirtileri Nelerdir?

Tip 2 diyabet hastalığı genellikle yaşı ileri yetişkinlerde görülür. Fakat tip 2 diyabet günümüz koşullarında genç erişkinlerin, ergenlerin ve çocukluk çağının da sorunudur. Çünkü, yaşam alışkanlıklarımız değişmiştir. Yanlış beslenme alışkanlığı, hareketsizlik ve beraberinde gelen obezite sorunuyla birlikte tip 2 diyabet her yaş grubunun sorunu olmuştur.

Peki kimler tip 2 diyabet hastalığı açısından, risk grubunda bireyler olarak kabul edilir:

  • Ailesinde diyabet hikâyesi olanlar
  • Fazla kilo sorunu olanlar
  • Hareketsiz olanlar
  • Sağlıksız beslenme alışkanlığı olanlar
  • Yüksek tansiyon sorunu olanlar
  • Kalp-damar sağlığı sorunu olanlar
  • Hamilelikte diyabet öyküsü olanlar
  • Yaşı ilerlemiş olanlar
  • İri doğum (4 kilonun üzerinde) yapmış anneler
  • Kan yağları değerlerinde bozulma olanlar
  • Polikistik over sorunu olan kadınlar
  • Uyku apnesi sorunu olanlar
  • İnsülin direnci ile ilgili klinik bulgusu olanlar
  • Kan şekeri değerleri normalin üstünde çıkmış olup (prediyabet) henüz diyabet tanısı almamış olanlar

Eğer bu risklerden herhangi birine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, sağlık uzmanına mutlaka diyabet riskinizin değerlendirilmesi amacıyla başvurmanız önemlidir.

Tip 2 Diyabet Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Tip 2 diyabet hastalığı, bazen yıllarca hafif belirtilerle ya da hiç belirti göstermeden sessiz ilerleyebilir. Tip 2 diyabetin teşhis edilmesinde rol oynayan, başlıca belirtileri ise şöyle sıralanabilir:

  • Halsizlik ve yorgunluk hissetme
  • Çok su içme ve ağız kuruluğu
  • Sık aralıklarla idrara çıkma
  • Bulanık görme şikâyeti
  • Çok yemek yeme
  • Kilo artışı ya da zayıflama
  • El ve ayaklarda karıncalanma/uyuşma
  • Yaraların iyileşmesinde gecikme
  • Sık tekrarlayan enfeksiyonlar
  • Sinirlilik hali

Tip 2 Diyabet Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tip 2 diyabet hastalığının en önemli tedavi basamağı, sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesidir. Sağlıklı beslenme planı, fiziksel olarak aktif bir yaşam, ideal kilonun korunması ve sigaradan uzak durmak sağlıklı yaşam için gerekli olan alışkanlıklardır. Ağızdan alınan ilaçlar ya da gerektiğinde insülin tedavisi almak, tip 2 diyabetin tıbbi tedavi basamaklarıdır.

Tip 2 diyabet tedavisi nasıl olmalı?
Tip 2 diyabet tedavisi nasıl olmalı?

Tip 2 diyabet hastalığı hakkında genel bilgileri içeren ve diyabet öz yönetimi becerisi kazandırmayı hedefleyen, diyabet eğitimi tedavinin en önemli tamamlayıcısıdır. Diyabet eğitimi diyabetli bireyle birlikte, mutlaka ailesini ve sosyal çevresini de kapsamalıdır.

İnsülin tedavisi alan diyabetli bireylerin evde kendi kendine kan şekeri ölçümlerini yapması, düzenli bir yaşam anlayışı benimsenmesi diyabet tedavisinin diğer basamaklarıdır.

Diyabetli bireyin ailesinin, arkadaşlarının ve sosyal çevresinin desteği de diyabet tedavi sürecinde önemlidir. Diyabet sağlık bakımı ekibiyle sürekli iş birliği içinde olunması ve tıbbi kontrollerin aksatılmadan sürdürülmesi tip 2 diyabet hastalığının tedavi ve bakım sürecinin en önemli basamaklarıdır.

Tip 2 Diyabet Hastalık Yönetimi Nasıl Olmalı?

Tip 2 diyabette tedavi uyumunuz, sağlıklı bir yaşam için önemlidir. Diyabet tedavi uyumunuzda başarılı olmanızı sağlayacak, diyabet yönetim becerilerini mutlaka kazanmalısınız. Diyabet yönetiminde öz becerilerinizi geliştirerek, sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanmanız tedavi uyumunuzda size katkı sağlar.  

Tip 2 diyabet hastalık yönetiminde şunlara dikkat etmeniz önemlidir:

  • Tip 2 diyabet hastalığı hakkında, bilgi düzeyinizi ve farkındalığınızı geliştirin.
  • Diyabet sağlığı bakım ekibinizin önerileri doğrultusunda, diyet/beslenme önerilerinize mutlaka uyun.
  • Günlük beslenme planınızda tükettiğiniz besinlerin, kan şekerine olan etkisini düzenli takip edin.
  • Günlük yaşamınızda mutlaka, aktif bir yaşam anlayışı geliştirin ve sürdürün.
  • Bireysel egzersiz planınızı, diyabet sağlığı bakım ekibinizle birlikte iş birliği içinde oluşturun ve sağlık koşullarınız ölçüsünde düzenli uygulayın.
  • Yürüttüğünüz egzersiz planınızın, kan şekerine olan etkisini takip edin.
  • Egzersiz planınız ile birlikte beslenme programınızı ayarlamaya özen gösterin.
  • Tedavinizde olan ağızdan ilaç ya da insülin tedavi dozlarınızı, doğru zamanda ve gerekli dozlarla almaya özen gösterin.
  • Başka bir hastalık araya girdiğinde tedavi dozlarınızı, diyabet sağlığı bakım ekibinizle birlikte gözden geçirmeyi ihmal etmeyin.  
  • Kan şekeriniz hedef aralığın üstünde (hiperglisemi) ya da hedef aralığın altında (hipoglisemi) olduğunda nasıl düzeltileceğini bilin ve gerekli önlemleri alın.
  • Koruyucu ayak bakımına önem verin. Düzenli olarak, diyabet sağlığı bakım ekibinize ayak muayenenizi yaptırın.
  • Diş sağlığınıza önem verin ve düzenli diş hekiminizi ziyaret edin.
  • Tıbbi kontrollerinizi kesinlikle ihmal etmeyin.

Tip 2 diyabetle yaşamda; aileniz, arkadaşlarınız, sosyal çevreniz ve diyabet sağlığı bakım ekibiniz en önemli destekçilerinizdir. Özellikle diyabet sağlık bakım ekibinizle, mutlaka iş birliği içinde hareket etmeyi ve onların hastalık yönetiminde danışmanlığını almayı ihmal etmeyin.

Fotoğraf Canva aracılığıyla

Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.

Kaynaklar

  1. Erişkin Diyabetli Bireyler İçin Eğitimci Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı, Yayın No: 945. ANKARA, 2015.
  2. The International Diabetes Federation https://www.idf.org/