Florence Nightingale ve Hemşirelik: Hemşireliğin Profesyonel Değerleri

Florence Nightingale ve onun modern hemşireliğe kazandırdıkları, hemşireliğin profesyonel değerlerine önemli katkılar sağlamıştır. Küresel bir salgınla mücadele içinde girdiğimiz 2020 yılını, Dünya Sağlık Örgütü’nün “Uluslararası Hemşire ve Ebe Yılı” olarak belirlemiş olması vesilesiyle bu yazımda hemşireliğin önemine değinmek istedim.

Florence Nightingale modern hemşireliğin kurucusudur. Yönetici, istatistikçi, yazarlık gibi rolleriyle birlikte değişim önderliğiyle de hemşirelik mesleğinin değerini yükseltmiş ve Viktorya döneminde ikon olmuş bir isimdir. O devirlerde yaralı askerlere sunduğu bakım hizmetiyle “Lambalı Kadın” olarak da anılmıştır.

Florence Nightingale 1860 yılında Londra’da kurduğu hemşirelik okuluyla, Dünya’da ilk modern sivil hemşirelik okulunun da kurucusu olmuştur. Nightingale, yaşadığı dönemde fikirleri ve eylemleriyle kadının özgürlük arayışında başarılarını ispatlamış değerli bir isimdir. Hemşirelik mesleğinin öncülerinden olan Florence Nightingale hasta bakımının onurlu bir görev olduğuna inanmış, toplum sağlığına yönelik çalışmalarıyla halk sağlığı hemşireliğinin önemini de ortaya koymuştur.

Florence Nightingale’in Hemşirelik Mesleğine Katkısı

Florence Nightingale yaşadığı dönemde, sosyal statüsünü ve entelektüel kapasitesini kullanarak hemşireliğe mesleki değer kazandırmış bir öncüdür.

Nightingale araştırmacı kişilik yapısı ve analitik zekâsıyla, hasta bakımını geliştirmek amacıyla hemşirelik uygulamalarının etkinliğini istatistiksel olarak da raporlamıştır. Çalışmalarıyla elde ettiği sonuçlar, onun gelişimsel ve yenilikçi yönünü ileriye taşımıştır.  Bu yönüyle aslında Nightingale, ayrıca bir kalite kontrol hemşiresiydi.

Florence Nightingale hasta bakımında, bilimsel yöntemlerden gücünü alan bir hemşireydi. Bu değerleriyle kanıta dayalı hemşireliğin öncüsü olmuş bir isimdir. Nightingale yaşadığı devrin zorlu zamanlarında yaralı askerlere psikolojik destek vererek, hastalarda bütüncül bakımın önemini ortaya koymuştur. O mesleki duruşuyla ve başarılı çalışmalarıyla hemşireliğin ayrıca bilimsel ve sanatsal kurucusudur.

Florence Nightingale yönetimsel anlayışıyla, hasta bakımında geliştirdiği hijyen kurallarıyla ve hemşirelik eğitimine sağladığı katkılarıyla mesleğin profesyonel anlamda ilerlemesinde öncülük rolü üstlenmiş biridir.

Nightingale hemşirelik sanatıyla ve kanıta dayalı sunduğu bilgilerle, hasta insanları iyileştirici gücünü ortaya koymuş bir meslek profesyonelidir. Hemşirelik mesleğinde bir rol model olarak; onun yenilikçi yaklaşımları, öğrenme tutkusu, iletişim yeteneği, kararlı duruşu ve matematik zekâsı önemli yer tutar. Mesleki vizyonuyla toplumda etkin rol oynamış ve başarılarını yansıtmış bir kadındır.

12 Mayıs tarihinin Florence Nightingale’in doğum günü olması nedeniyle, bu günde tüm Dünya Hemşireleri hatırlanmaktadır. Bu nedenle kendisini hemşirelik mesleğinin temsilcilerinden biri olarak, saygıyla ve gururla anarak satırlarıma taşımak istedim. İnanıyorum ki tüm hemşirelerin, onun başarılarından ilham alması ve profesyonel değerlerinin farkında olması gerekir.

Hemşirelikte Profesyonel Değerlerin Önemi

Bir meslekte profesyonellik; o alanda ileri düzeyde uzmanlık, bilgi, beceri, tutum ve davranış biçimi olarak ifade edilir. Hemşireler mesleki ve kişisel değerleriyle, profesyonelliğini en iyi şekilde ortaya koyar. Hemşireler mesleki değerlerini, aldıkları akademik eğitim ve mesleki tecrübeleriyle kazanır. Kişisel değerleriyse, hemşirelerin yaşam anlayışlarıyla ve deneyimleriyle kazanılan değerlerdir. Mesleki ve kişisel değerlerin ışığında hemşireler profesyonel değerlerini çalışma hayatına özenle yansıtır.

Hemşirelerin sahip olduğu profesyonel değerleri, mesleki kararlarına yol gösteren ve mesleki tutumlarını belirleyen en önemli rehberleridir. Hemşirelerin profesyonel değerlerinin farkında olmaları, mesleki güçlerini de ortaya koyabilmelerine katkı sağlar. Böylece hemşireler mesleki amaçlarını, stratejilerini ve ileriye yönelik mesleki planlarını profesyonel değerleriyle daha güçlü yansıtır.

Hemşirelerin profesyonel değerleri; sağlıklı ya da hasta bireylerle, sağlık ekibi üyeleriyle ve toplumla etkileşimlerinde hemşirelere rehber olur. Ayrıca profesyonel değerler hemşirelerin; hasta bakımında karar verme gücünü ve problem çözme becerisini de destekler.

Hemşirelerin Profesyonel Değerleri Nelerdir?

• Yararlılık
• İnsan onuruna saygı
• Özerk karar verme gücü
• Mahremiyete saygı
• Doğruluk, dürüstlük, eşitlik ve adalet
• Bağlılık ve güven duygusu
• Bakımda hassasiyet
• İnsan ilişkilerinde sevecenlik
• Bireysel ve mesleki yeterlilik
• Fedakârlık ve merhamet

Hemşirelik mesleğinde profesyonellik; mesleki bilgilerini daima güncel tutmak, mesleki ve kişisel değerlerinin farkında olmak, kariyerini özgürce belirlemek, kendini iyi tanımak ve doğru yansıtmak, işi ve çevresiyle olan ilişkilerini iyi yönetmektir.

Hemşirelik Mesleğinde Florence Nightingale Ruhunu Taşımak

Uluslararası Hemşirelik Konseyi (ICN), hemşirelik mesleğiyle ilgili geniş yelpazede tanımlama yapar. Bu tanımlamalar ışığında hemşirelik:

Bireyin, ailenin ve toplumun sağlığını koruma ve geliştirmeye yardım eden, hastalık halinde iyileştirme ve rehabilite etmeyi sağlayan bir meslek grubudur.

Sağlık sistemini; sağlığın teşviki, hastalıkların önlenmesi ve hastalık bakımında yeterliliğin sağlanması amacıyla planlama, uygulama ve değerlendirme işlevlerini yürüten bir meslek grubudur.

Hemşireler tüm bu işlevlerini, diğer sağlık profesyonelleri ve kamu hizmeti sektörleriyle paylaşım ve iş birliği içinde yürütür.

Florence Nightingale’in tanımına göreyse hemşirelik; “Hastanın iyileşmesinde; temiz hava, temiz çevre, temiz su, yeterli güneş ışığı gibi uygun çevre koşullarının sağlanmasına yardımla, uygun çevre koşullarında bireylerin yeterli beslenmesini, dinlenmesini, uyumasını ve temizliğini sağlayarak doğanın tedavi edici gücünü destekleyen” bir meslektir.

Hemşirelik mesleğinin öncülerinden olan Nightingale, başarılarıyla tüm hemşirelere örmek teşkil eden değerli bir isimdir. Mesleki liderliğinde Florence Nightingale’in izinden gitmek, onun profesyonel değerlerini de benimsemektir.

Hemşireler Profesyonel Değerlerinin Farkında Olmalı

Hemşirelerin verdiği hizmetin kalitesini daimî arttırarak, özverili çabalarıyla gelişim göstermeleri ve özgünlüklerini ortaya koymaları mesleki profesyonelliklerini yansıtır. Hemşirelik mesleğinde profesyonellik:  

• Bireye ve topluma fayda sağlamak amacıyla mesleğin önemsenmesi
• Mesleki teknik bilgi ve beceriyle beraber, insani değerlere ve etik ilkelere sahip olunması
• İleri düzeyde eğitimle mesleğin güçlendirilmesi
• Yüksek sorumluluk duygusu ve insan onuruna sonsuz saygı duyulması
• Etkin karar verme ve problem çözme becerisi
• Başkalarına yardım etme isteğinde yüksek motivasyon
• Mesleki örgütlenme bilinci ve tüm hemşirelerin sesini etkin duyurabilmesi gibi unsurları bünyesinde barındırır.

Tüm hemşirelerin profesyonel değerlerinin farkında olması ve bu farkındalıkla mesleki yolculuklarını sürdürmesi önemlidir.

Hemşireler Profesyonel Değerlerine Yönelik Farkındalığını Nasıl Arttırmalı?

• Hemşireler akademik eğitimlerini en az yüksek lisans düzeyinde güçlendirmeli
• Hemşirelik alanında, tıp alanında ve farklı alanlarda bilimsel bilgiler düzenli takip edilmeli
• Bilimsel araştırmalar yürütülerek, hemşirelikte kanıta dayalı çalışmalara daha fazla katkı sağlanmalı
• Mesleki dernek üyelikleriyle, tüm hemşireler birlikte ve aynı amaçlar uğruna gönülden iş birliği içinde ve aktif rol üstlenmeli
• Hemşireler bilimsel toplantılara, sempozyumlara ya da kongrelere sadece dinleyici olarak değil, konuşmacı olarak da aktif katılım göstermeli
• Hemşirelik mesleği akademisyenlerinin, sahada hasta bakımında görev alan hemşirelerle iş birliği süreci daha samimi, etkin ve verimli olabilmeli
• Hemşirelerin profesyonel değerlerinin yükseltilmesi amacıyla, daha fazla eğitimler düzenlenmeli ve bu eğitimlerin etkinlikleri değerlendirilmeli
• Tüm hemşireler, mesleki ve kişisel değerlerini yaşam boyu öğrenme anlayışıyla geliştirmeli ve böylece profesyonel değerlerini daima beslemeli
• Hemşireler teknolojik gelişmeleri takip ederek, iş yapış yöntemlerini dijital çağın getirdikleriyle dönüştürebilmeli
• Hemşirelerin analitik zekâsı, yüksek sorumluluk bilinci, yaratıcılık ve inovatif girişimleri, etkili iletişim ve sorun çözme becerileri, kanıta dayalı çalışma prensipleriyle mesleğin gelişimi amacıyla daha fazla sinerji oluşturulabilmeli

Hemşirelik Adına Son Söz

Hemşirelik mesleğinde 23 yılımı gururla geride bıraktım. Ne kazandırdı bu yıllar diye soracak olsanız, sanırım şöyle yanıt verirdim size içtenlikle. Hemşirelik mesleğiyle olan yaşam yolculuğumda, tüm yönleriyle insanı tanıdım. Ardından kendimi keşfettim en derin duygularımla.

Yaşamın içinde mesleğimle büyüdüm, geliştim, değiştim ve dönüştüm. İnsanın muhteşem bir canlı olduğunu öğrendim ayrıca hemşireliğin bana kazandırdıklarıyla. Koşulsuz sevginin, önce kendini sevmekle başladığını ve ardından tüm insanlığa sevgini sunabilmenin ruha en önemli şifa kaynağı olabildiğini anladım. Yaşamın en değerli hazinesinin sağlık olduğunu bildim.

Ne yazık ki; mesleki rekabet anlayışının, bu mesleğin profesyonelleri olarak birbirimizi gönülden desteklemeyi çoğu zaman gölgede bıraktığına üzülerek şahit oldum. Tüm hemşirelerin profesyonel değerleriyle, aynı gemiye bindiği bir yolculuk bu. Her birimizin mesleki başarısı ve gücü, hemşireliğin gücünü de daha ileriye taşıyacaktır. Mesleki gücü baltalayan rekabet anlayışı; ancak meslekte iş birliği, uyum ve uzlaşma ile aşılabilir bir meseledir. Hemşireler mesleki sanatını; temel yeteneklerini ve güçlerini birleştirerek, birbiriyle gönülden iş birliği içinde ve uyumla, tüm dünya sağlığı için daha verimli ve etkin kullanabilmelidir.

2020 yılında tüm hemşirelerin birbiriyle uyumun gücünü kalben ve ruhen yakalayabilmesi temennilerimle, Dünya Hemşireleri’nin “Hemşirelik Haftasını” gönülden kutlarım.

Fotoğraf Canva aracılığıyla

Sorumluluk Reddi Beyanı

Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.

Kaynaklar

1. Miracle VA. Tidbits About Florance Nightangale. Dimensions of Critical Care Nursing 2003; 22(2):103-104. 
2. Hewett M. Why the notion of Victorian Britain does make sense. Victorian Studies Journal, 2006; 48 (3), 395-438.
3. Bonnie J. Erin C. Professional Nursing Values: A Concept Analysis. Nursin Forum. 2017;1-7.
4. International Council of Nursing. Erişim Tarihi: 11.05.2020. https://www.icn.ch/nursing-policy/nursing-definitions
5. Birol L. Hemşirelik süreci hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım. Genişletilmiş 6. Baskı, Etki Matbaacılık, İzmir. 2004; 54-91.