Hemşirelik İlişkisi Nasıl Yürütülür?

Hemşirelik ilişkisi, bir hemşirenin hizmet sunduğu hastasına şifa veren en etkili bakım aracıdır. Hemşirelik ilişkisini, terapötik ilişkiyle güçlendirmek ise hemşireler için ayrıca önemli bir yaklaşımdır.

Hemşireler, insanlarla daima etkileşim halinde olan bir meslek grubudur. Yıllardır gururla yürüttüğüm mesleğim, bu anlamda bana her daim mesleki doyum hissettirmiştir.

Bu yazımda siz değerli okuyucularım ve genç meslektaşlarım için, hemşirelik ilişkisinin önemine değinmek istedim. Sizlere keyifli okumalar dilerim.

Hemşirelik İlişkisi İnsanın Ruhuna En Anlamlı Yolculuktur

Hemşirelik mesleğinin odağında insan vardır. Hemşireler bakım sanatıyla ve hemşirelik ilişkisiyle, insanlarla daima etkileşim içinde olur. Hemşirelik ilişkisiyle, hemşireler insanın ruhuna en anlamlı yolculuğu gerçekleştirir.

Her insanın, hayatının belli dönemlerinde sağlık gereksinimleri olabilir. Hemşirelik bireyin sağlığının korunmasında ve yükseltilmesinde, hastalıkların önlenmesinde ve iyileştirilmesinde, hasta ve engelli bireylerin bakım hizmetlerinin planlanması, örgütlenmesi, yürütülmesi, uygulanması ve değerlendirilmesinden sorumlu, bilim ve sanattan oluşmuş mesleki bir disiplindir.

Hemşirelik ilişkisi, insana bakımda en etkili araçtır. Hemşirelerin bakım verdiği her bireyle kurduğu ilişkinin bir amacı vardır. Bunlar:

• Hasta bireye problemleriyle baş edebilme gücü kazanmasında, ihtiyacı olan yardımın sağlanması
• Hasta bireyin gereksinimlerine göre şekillenen, gelişime odaklı, karşılıklı saygı ve güvene dayalı ve yardım amaçlı kişilerarası bir etkileşim olması
• Bakım ve tedaviye yönelik gerçekleşen insani bir ilişki olması
• İyileşmeye, dayanıklılığa, umuda yönelik ve dayanışmaya dayalı olması
• Yargısız ve anlayış odaklı olması
• Samimiyet ve empati temelli olması
• Planlı, zaman sınırlı ve hedefe yönelik olması
• Amaçlı ve yapılandırılmış olması
• Mesleki nitelikte ve bilgi temelli olması

Hemşirelik İlişkisi Nitelik Taşır

Hemşirelik ilişkisinde etkileşim içinde olunan bireyin duygu, düşünce ve sorunlarına yönelik iletişim kurulur. Bireyi tanımak, anlamak ve bakım gereksinimlerini saptamak mesleğin nihai amacını oluşturur. Hemşirelik ilişkisinde bireyin hassasiyetleri, sağlık durumu ve bireysel özellikleri mutlaka dikkate alınır.

Hemşire; mesleki bilgi ve becerisini kullanarak, bakıma yönelik tutumu ve davranışlarıyla hemşirelik ilişkisini kurar ve planlı şekilde sürdürür. Bu profesyonel ilişki hasta bireyin tedavi ve bakım sürecine, iyi oluş haline katkıda bulunur. Saygı, güven, empati ve mesleki samimiyete dayalı bu ilişki hemşirelik gücünün etkin kullanımını gerektirir.

Hemşirelik ilişkisiyle gerçekleştirilen iletişim; sağlık gereksinimi bulunan bireyin, fiziksel ve duygusal refahını geliştirmeye yönelik yüz yüze terapötik iletişim temelli bir etkileşimdir.  

Terapötik İletişimle/İlişkiyle Hemşirelik İlişkisini Güçlendirme

Terapötik iletişim; hemşirelik ilişkisini güçlendiren en önemli araçlardan biridir. Terapötik iletişimde; duyguların yansıtılması, konuşmaya davet, yakından ilgilenme, içeriği yansıtma, empati ve saygı, açıklık, özetleme, bağlama, sessizlik ve gerektiğinde müdahale gibi etkili unsurlar vardır. Hemşirelerin terapötik iletişime özen göstermesi, hemşirelik ilişkisini yürütürken oldukça önemlidir.

Peki hemşireler terapötik iletişimde hangi ayrıntılara dikkat etmelidir:

• İletişim esnasında, etkileşimde olunan bireye ismiyle ya da tercih ettiği unvanla hitap etmek önemlidir.
• İletişime başlarken hemşirenin kendini tanıtması önem taşır.
• İletişim tarzı bireyin ihtiyaçlarına göre yapılandırılmalıdır.
• İletişim içinde olunan bireyin kendisini açıklamasına izin vermek, önce onu anlamaya çalışmak, duygularını kabul etmek ve gerektiğinde tavsiye vermek şeklinde olmalıdır.
• Bireyin inanç, istek ve anlayış düzeyi göz önünde bulundurulmalıdır.
• Bireyin davranışlarının, yorumlarının veya tutumunun nedeni anlaşılmaya çalışılmalıdır.
• Bireyin gerektiğinde kendisini savunmasına fırsat verilmelidir.
• Bireyin değer, görüş ve ihtiyaçları saygı çerçevesinde dinlenmelidir.
• Hemşire kendi sözlü/sözsüz iletişim tarzının ve diğer bireyler tarafından nasıl algılandığının farkında olmalıdır.
• Bireyle, hemşirelik ilişkisi dışında bir iletişim tarzı sürdürmekten kaçınılmalıdır.

Terapötik iletişimde, etkileşim içinde olunan kişiyle kalben içtenlikle ve göz temasıyla iletişim kurmak önemli

Hemşirelikte terapötik ilişki; hastanın gereksinimleri doğrultusunda, hastanın bireysel özellikleri dikkate alınarak ve bireyin özgünlüğü kabul edilerek, hastayla iş birliği içinde iyileşme sürecini desteklemek amaçlı oluşturulan hedefler ve bu hedeflere yönelik gerçekleştirilen tüm girişimlerdir.

Her birey eşsiz, değerli ve önemlidir. Hemşireler terapötik ilişkiyle güçlendirilmiş hemşirelik ilişkisiyle, hasta bireye yaklaşımlarında daha etkili rol oynarlar.

Hemşirelik ilişkisinde saygı, empati ve güvene dayalı bir yaklaşımla kalben güçlü bağlar kurmak hemşireliğin gücünü arttıran önemli kazanımlardan biridir.  

Kapak fotoğrafı Cameron Ahlvers ve Unsplash aracılığıyla

Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.

Kaynaklar

1. Kum E. Psikiyatri Hemşireliği El Kitabı. Beşinci Baskı. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı; 2000.
2. Özcan A. Hemşire-Hasta İlişkisi ve İletişim. Dördüncü Baskı. Ankara: Sistem Ofset Bas. Yay. San Tic. Ltd. Şti; 2015.
3. Travelbee L. Hemşireliğin Kişilerarası Yönleri. 2. Baskı. Philedelphia: Devis Şirketi; 1971
4. Soygür H. Ruh Sağlığında İyileşme. Ankara: İmaj Yayıncılık; 2017.
5. Özcan TC, Gürhan N. Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliğinin Temelleri. Altıncı baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2016.
6. Edwards N, Peterson WE, Davies BL. Evaluation of a multiple component intervention to support the implementation of a ‘Therapeutic Relationships’ best practice guideline on nurses’ communication skills. Patient Educ Couns. 2006;63(1-2):3-11.