Diyabet yönetimi
Diyabet & Diyabetle Yaşam

Diyabet Yönetiminin Zorlukları ile Baş Edebilirsiniz?

Diyabet yönetiminin zorlukları ile baş etmek, bir diyabetlinin kararlı olmasına bağlıdır. Diyabet bir şekilde sizin ya da bir yakınınızın yaşamına girdiyse, diyabet yönetimi hiç de yabancısı olmadığınız bir konu olabilir. Diyabetle yaşam ömür boyu süren bir yolculuktur. Diyabet yönetimi ise, bu yolculuk boyunca gücü ve kontrolü elinde tutmak demektir.

Diyabet yönetiminin zorlukları, aslında bir diyabetlinin nasıl algıladığına göre değişen bir durumdur. Kimileri için zor olan bir durum, kimilerine göre oldukça kolay algılanabilir. Kişinin bir durum karşısında yaşadığı sıkıntı, güçlük ya da rahatsızlığıdır zorluk olarak tanımlanan kavram.

Bir diyabetlinin önce şu soruları kendine sorması gerekir. Neden diyabet yönetiminde zorluk yaşıyorum? Diyabet yönetiminde hangi konularda zorluk yaşıyorum? Diyabet yönetiminin zorluklarıyla baş edebilecek gücü kendimde görüyor muyum? Diyabet yönetiminde sorumluluk almak istiyor muyum? Diyabet yönetimini kendim için nasıl daha kolay hale dönüştürebilirim?

Tabii ki yaşamın her anında bazen zorluklar olabilir. Her şey yaşantımızda kimi zaman istenildiği gibi gitmeyebilir. Fakat her zorluğun üstesinden gelmek mümkün. Yeter ki arzu edelim, kararlı olalım ve başaracağımıza inanalım.

Diyabetle yaşamın da beraberinde getirdiği zorluklar vardır elbette. Diyabetli bireyin karşılaştığı zorlukları engel olarak görmeyip, bu zorlukların üstesinden gelmek istemesi önemlidir. Diyabetle yaşamda, diyabet yönetiminin zorluklarıyla baş edememek; diyabet tedavi uyumunu ve genel sağlık bütünlüğünü olumsuz etkiler. Diyabetlinin yaşam kalitesi bozulduğunda iş gücü kaybı gelişir. Böylece diyabetli bireyin sosyo-ekonomik durumu bozulabilir. Diyabetlinin aile ve sosyal ilişkilerinin de durumdan etkilenmesi olağandır.

Diyabet Yönetimi Nedir?

Diyabet yönetiminde başarı sağlanması hastalığın takip, tedavi ve bakım sürecinde en önemli hedefler arasındadır. Diyabetlinin bu süreçte, öz bakım sorumluluğu üstlenmesi ve sağlıklı yaşam tarzı değişimine gitmesi oldukça önemlidir. Diyabet yönetimi başlıca şu konuları kapsar:

  • Diyabet öz bakım davranışlarının kazanılması ve sürdürülmesi
  • Sağlıklı bir yaşam alışkanlığı kazanılması ve sürdürülmesi
  • Diyabet tedavi planının düzenli ve etkin sürdürülmesi
  • Bireysel beslenme ve fiziksel aktivite programının sürdürülmesi
  • Bireye özgü ideal kilonun sağlanması ve korunması
  • Tıbbi kontrollerin düzenli sürdürülmesi
  • Gereksinim görüldüğünde bireysel kan şekeri takibinin yürütülmesi
  • Diyabete bağlı gelişebilecek problemlere yönelik uygun çözümlerin getirilmesi
  • Diyabetle yaşamda genel sağlığın korunması
  • Diyabet sağlık bakım ekibiyle sürekli iş birliği içinde olunması
  • Diyabet öz yönetim desteğinin düzenli alınması

Diyabet yönetiminin zorluklarının üstesinden gelinemez ve diyabet yönetiminde başarı sağlanamazsa bazı sağlık sorunları gelişebilir. Bunlar; kalp ve damar sağlığı sorunları, göz sağlığı sorunları, böbreklerde gelişen sorunlar, beyin damarları sağlığında bozulma ve inme sorunu, ayak sağlığının bozulması, sinirlerde hasarlar şeklindedir. Bu durum diyabetli bireyin bütünsel sağlığının bozulmasına ve beraberinde yaşam kalitesinin bozulmasına zemin hazırlar.  Bu nedenle diyabet yönetimi, diyabetlinin sağlığının korunmasında oldukça önemli yer tutar.

Diyabet Yönetiminin Zorlukları Nelerdir?

Diyabetle yaşamda, diyabet yönetiminde başarı tedavi uyumunun ve yaşam kalitesinin daha iyi olması demektir.

Diyabetli bireye özgü birçok faktör, diyabet yönetiminde başarıyı etkileyebilir. Bunlar; diyabetlinin yaşı, kişilik özellikleri, sosyo-kültürel özellikleri, eğitim düzeyi, ekonomik durumu, var olan başka sağlık sorunları, sosyal destek düzeyinin düşüklüğü ya da ruhsal durumu gibi faktörlerdir.

Diyabet yönetimini zorlaştıran bazı nedenler şu şekilde sıralanabilir: 

  • Diyabet hastalığını kabullenme sürecinin uzaması, hastalığın yok kabul edilmesi, kızgınlık ya da öfke gibi duygusal sorunlar yaşanması
  • Diyabetlinin hastalık yönetiminde sorumluluk almaktan kaçınması
  • Diyabet tedavi planının uygulanmaması ya da eksik uygulanması
  • Tıbbi kontrollerin ihmal edilmesi ya da hiç tıbbi kontrole gidilmemesi
  • Diyabetle yaşam içinde günlük kan şekeri dalgalanmalarının zihinsel, ruhsal ve fiziksel duruma etkileri
  • Diyabetik beslenme planında öğünlerin aksatılması, sağlıksız beslenme alışkanlığı, sıklıkla kaçamak yapma arzusu, tıkınırcasına ya da dürtüsel yeme alışkanlığı
  • Olumsuz duygu hali ya da yemekle ilgili bir uyaran durumunda aşırı yeme eğilimi
  • Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) korkusu nedeniyle kan şekerini yüksek tutma eğilimi ve ardından yüksek kan şekeri durumuna (hiperglisemi) bağlı şikâyetler
  • Stresle yeterince baş edememe durumu, sinirli ve öfkeli olma halinin sık yaşanması.
  • Stres hormonlarına bağlı insülinin etkinliğinin bozulmasıyla, kan şekeri dalgalanmaları yaşanması
  • Okulda ya da iş yeri ortamında öğünlerin, bireysel beslenme programına uymaması
  • Diyabet eğitim imkânına ulaşılmamış olma ya da kapsamlı diyabet eğitimi almış olmama durumu
  • Diyabet sağlık bakımı ekibiyle yeterli iş birliği sağlanamaması
  • Gençlerde ya da genç erişkinlerde daha sık görülen beden imajı kaygısı yaşanması ve buna bağlı gereksiniminden az besin tüketme eğilimi

Diyabet Yönetiminin Zorlukları ile Nasıl Baş Edilmeli?

Diyabetle yaşamda, diyabet yönetiminin zorluklarını aşmak elbette mümkün. Önemli olan diyabetli bireyin zorlukları engel olarak görmemesi, hastalıkla ilgili algılarını olumlu yönde değiştirmesi, diyabette güçlendirilmiş olması, sorumluluk üstlenmesi, kararlılığını ve motivasyonunu yüksek tutmasıdır.

Diyabet yönetiminin zorlukları ile baş etmek mümkün
Diyabet yönetiminin zorlukları ile baş etmek mümkün
Fotoğraf Nine Köpfer ve Unsplash

Yazımın bu son bölümünde diyabet yönetiminin zorlukları ile baş edilmesine katkı sağlayacak adımları şöyle sırlayabilirim:

  • Diyabetle yaşamda sağlıkla ilgili yanlış inançların farkında olunmalı ve bunlar olumlu yönde dönüştürülmeli
  • Diyabetle yaşamda hangi duyguların sıklıkla yaşanabileceğinin farkında olunmalı. Olumsuz duygularla nasıl baş edilebileceği öğrenilmeli
  • Diyabetle sağlıklı bir yaşam için uygulanabilir ve diyabetliye özgü ulaşılabilir hedefler belirlenmeli
  • Kapsamlı bir diyabet öz yönetimi eğitimi alınmış olmalı ve yaşam boyu diyabeti öğrenme anlayışı benimsenmeli
  • Diyabetle yaşamda stresle baş edebilmek amacıyla, etkili stres yönetimi becerisi kazanılmalı ve gerektiğinde uygulanmalı
  • Diyabetle yaşamda sağlıklı davranış değişimine gidilmeli ve davranış değişiminde yaşanan sorunlara etkin çözümler getirilmeli
  • Diyabetle yaşamda günlük besin, egzersiz, kan şekeri ve insülin ilişkisinin nasıl yönetileceği öğrenilmeli ve uygulanmalı
  • Yeme alışkanlığı dürtüleri kontrol edilmeli ve gerektiğinde yeme alışkanlığı dürtü kontrolüyle ilgili destek alınmalı
  • Bireysel kan şekeri takibinde imkânlar dahilinde diyabet teknolojilerinden faydalanılmalı
  • Diyabette tükenmişlik sorunu yaşanması durumunda, gerektiğinde psikolojik destek almaktan kaçınılmamalı
  • Diyabet sağlık bakım ekibiyle ve diyabet eğitim hemşiresiyle etkin iş biriliği içinde olunmalı ve sürekli diyabet öz yönetim desteği alınmalı

Son Söz

Diyabetle sağlıklı bir yaşam için, diyabet yönetiminde başarının hedeflenmesi önem taşır. Diyabet yönetiminin zorluklarını aşmak, diyabetlinin çabasına bağlıdır. Diyabetli bireyin zorluklar yaşaması durumunda, bu zorlukları aşabileceğine inanması, kararlı olması ve öz disiplin sağlaması ayrıca önemlidir.

Bugün yaşamınızda zorluk olarak algıladığınız birçok durumu, bakış açınızı değiştirirseniz yarın daha kolay algılayabilirsiniz. Yaşamınızda zorluk olarak algıladığınız her durumu aşmak sizin iradenizde saklıdır.  

Diyabet yönetimiyle ilgili bu yazım da ilginizi çekebilir.

Fotoğraf Martin Dawson ve Unsplash aracılığıyla

Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.