Sağlık Koçluğu ve Önemi

Sağlık koçluğu, sağlığın korunması ve geliştirilmesindeki stratejik önemiyle ilgi uyandıran bir alandır. Uzun aradan sonra siz değerli okuyucularım için sayfamda bu konuyu kaleme almak istedim. Katkı sağlaması temennimle.

Ulusal Sağlık Koçları Derneği (The National Society of Health Coaches-NSHC), sağlık uzmanlarının kronik rahatsızlıkları olan ve sağlık riski olan bireylere rehberlik etmelerinin ya da koçluk yapmalarının etkili bir yaklaşım olduğunu öne sürer.

Literatür incelemelerine bakıldığında sağlık koçluğunun hemşirelik uygulamaları kapsamına girmesi nedeniyle, genellikle hemşirelerin sağlık koçluğunu yöneten ve etkinliğini değerlendiren profesyoneller olduğu görülür.

Sağlık Koçluğu Nedir?

Literatür bilgileri ışığında genişletilmiş tanımına bakacak olursak sağlık koçluğu:

• Müşterilerin/hastaların kendi sağlıklarını, olası sağlık risklerini, akut ya da kronik sağlık koşullarını daha iyi yönetebilmeleri amacıyla
• Sağlık davranışı değişikliğine aktif ve güvenli bir şekilde dahil etmek için kanıta dayalı yaklaşımla
• Etkili dinleme ve konuşmanın, güçlü soruların, klinik stratejilerin ve motivasyonel müdahalelerin kullanıldığı profesyonel bir meslek olarak nitelendirilir.

Yaşam tarzıyla ilgili hastalıkların önlenmesi, sağlığın iyileştirilmesi veya hastalık durumunda tedavi ve bakım sürecinde hasta aktifliği gereksinimi; sağlık ve/veya sağlıklı yaşam koçluğu gibi yeni mesleki rollerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Sağlık ve/veya sağlıklı yaşam koçluğu, hasta aktivasyonunu ve sağlıkla ilişkili öz-yeterliği artırır. 

Literatürde sağlık koçluğuyla ilgili müdahaleleri tanımlayan birçok makale karşımıza çıkar.  Tıbbi literatürün sistematik bir incelemesi kapsamında yapılmış tanımlamalar ışığında, sağlık ve/veya sağlıklı yaşam koçluğu;

Müşterilerin/hastaların kendi sağlık ve zindelik hedeflerini belirledikleri, hedeflerine ulaşmak için içerik eğitimiyle birlikte kendi kendini keşfetme ya da aktif öğrenme süreçlerini kullandıkları, hesap verebilirliği artırmak için davranışlarını kendi kendine izledikleri hasta merkezli bir yaklaşımdır.

Sağlık Koçu Kimdir?

Sağlık koçları, sağlık hizmeti profesyonelleri tarafından öngörülen tedavi planlarıyla tutarlı olarak hizmet verdikleri bireyleri sağlık hedeflerine ve davranışsal değişikliğe ulaşmalarında destekler. Ayrıca sağlık koçları hizmet verdiği bireylerin:

• Sağlıklı yaşam tarzı değişikliğine yönelik iç görü kazanmalarını
• Kişisel güçlerini ve kaynaklarını keşfetmelerini
• Motivasyonlarını bulmalarını
• Sağlık hedeflerini belirlemelerini
• Eylem adımlarını planlamalarını
• Hesap verebilirliklerini kullanmalarını sağlar.

Profesyonel sağlık koçları hizmet verdikleri bireylere ayrıca şu katkıları sağlar:

• Yaşamda güçlü yönlerini keşfetmeleri ve kaynaklarını belirleyerek bunlara erişmeleri
• Sürdürülebilir ve yönetilebilir yaşam tarzı davranış değişikliklerini uygulamaları
• Yaşamda ideal refah durumları hakkında büyük hayaller kurmalarında rehber olarak güçlenmeleri
• Kendi belirledikleri sağlık hedeflerine ve sağlık vizyonuna ulaşmaları, akılcı aksiyon alabilmeleri
• Sağlığa yönelik bakış açılılarını genişletmeleri
• Sağlıklı yaşam davranışları kazanmaları ve sağlıklı seçimler yapmaları konusunda güçlenmeleri
• Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmaları ve sürdürebilir kılmaları
• Sağlıklı yaşam motivasyonu kazanarak, değişiklik yapma nedenlerini keşfetmeleri
• Olası engelleri nasıl aşabileceklerini ve farklı bakış açısı kazanarak hangi küçük adımları atabileceklerini keşfetmeleri
• Gelecekteki benliklerini yeniden hayal ederek, içsel motivasyonlarından yararlanmaları
• Değerlerine ilişkin farkındalıklarını derinleştirmeleri
• Yüksek benliğinin/bilgeliğinin sesine kulak vererek, bedenine bütünsel anlamda odaklanmaları
• Sınırlayan inançlarını fark etmeleri ve inançlarını yeniden şekillendirmeleri
• Potansiyellerini keşfederek gelişim göstermek için yeteneklerinden yararlanmaları
• Kişilerarası ilişkilerinin kalitesini iyileştirmeleri
• Etkili iletişim kurma becerisiyle daha doyumlu ilişkiler yakalamaları
• Açık ve net bir şekilde sağlıklı yaşam vizyonu oluşturmaları
• Sağlıklı yaşam için doğru kararlar alabilmeleri ve ne istediklerine odaklanabilmeleri
• Yaşam kalitelerini arttırarak kendi tasarladıkları dengeli bir yaşam yaşamaları
• Yaşamda sağlık, iyilik, mutluluk, manevi doyum ve başarı hissini arttırmaları
• Bireysel ihtiyaçlarına uygun yaşam tarzı belirlemeleri
• Bireysel özelliklerine uygun egzersiz planlaması yapmaları ve aktif yaşam alışkanlığı kazanmaları
• Yaşamda karşılaşabilecekleri sorunlara yönelik psikolojik dayanıklılıklarını arttırmaları

Son Söz

Profesyonel bir sağlık koçu, hastaların içsel motivasyonlarını geliştirmelerini sağlayan, iyileştirilmiş sağlık ve esenlik için sürdürülebilir değişim yaratma becerilerini destekleyen:

• Davranış değişikliği teorisi
• Motivasyon stratejileri
• İletişim teknikleri konusunda eğitim almış bir sağlık profesyonelidir.

Davranış değişikliği bilimine dayanan yaklaşımla sağlık koçları, değerleri ve motivasyonlarıyla uyumlu sağlık kararları almalarında ve bu kararlarını sürdürmelerinde müşterisini doğrudan destekler. Sağlık koçları, hizmet verdiği bireylerle zamana yayılan ve güven odaklı bir ilişki sürdürür.

Sağlık koçları, hizmet verdikleri müşterilerin/hastaların sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını proaktif olarak belirler ve önlenebilir yüksek maliyetli acil bakımı ihtiyaçlarını azaltır.

Sağlık koçluğu görüşmeleri müşterileri/hastaları için sağlığın korunması ve iyileştirilmesinde, kişiselleştirilmiş bir bakım planı oluşturmak için değerlidir.

Fotoğraf Jay Castor ve Unsplash aracılığıyla

Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.

Kaynaklar

1. Wolever RQ, Dreusicke M, Fikkan J, et al. Integrative health coaching for patients with type 2 diabetes. Diabetes Educ. 2010;36(4):629–39.
2. Wolever RQ, Simmons LA, Sforzo GA, Dill D, Kaye M, Bechard EM, Southard ME, Kennedy M, Vosloo J, Yang N. A systematic review of the literature on health and wellness coaching: Defining a key behavioral intervention in healthcare. Global Adv Health Med. 2013;2(4):34–53.
3. https://www.nshcoa.com/ Erişim Tarihi: 11.06.2021