Ayurveda Temelli Nasya Uygulaması ile Bütünsel Sağlığın Desteklenmesi

Ayurvedik yaşam rutinleri bütünsel sağlığımızı koruyarak, mutluluğumuzu ve iyilik halimizi destekler. Kadim Ayurveda tıbbında koruyucu sağlık uygulamalarından biri olarak görülür Nasya. Burun boşluklarının temizlenerek nemli kalmasını ve sinüs sağlığını destekleyen bu geleneksel uygulamayı gelin yakından tanıyalım. 

Burun Boşluklarının Nemlendirilmesinde ve Sinüs Sağlığında Nasya Uygulaması

Geleneksel Ayurvedik detoks programı olarak bilinen Panchakarma’da, Nasya beş ana arınma terapisinden biri olarak kabul edilir. Ayurvedik detoks merkezlerinde, kişinin Prakruti (doğal zihin-beden bünye yapısı) ve Vikruti (doşa dengesizlik durumları) özelliklerine göre belirlenen farklı Nasya teknikleri uygulanır.

Özel karışımlar şeklinde hazırlanan tıbbi yağların burun boşluklarına damlatılması şeklinde uygulanan terapötik bir yöntem olarak görülür Nasya. Bu uygulamada; burun boşluklarına damlatılan Nasya yağının sinüslere, zihne ve üst solunun yollarına nüfuz etmesiyle rahat nefes almayı desteklemesi amaçlanır. Beraberinde uygulamanın odaklanmayı ve zihinsel berraklığı desteklediği savunulur. Ayurveda tıbbında terapötik bir uygulama olan Nasya’da; Sedir Ağacı, Biberiye, Lavanta, Zeytinyağı ya da Susam Yağı bazında Okaliptüs Yağı gibi tıbbi yağlar kullanılır. Canlandırıcı ve enerji verici olan bu tıbbi yağların özel karışımıyla hazırlanan “Nasya Yağı” nazikçe burun deliklerinden verilir.

Ayurveda tıp bilimi burnumuzu beyne açılan bir kapı olarak tanımlar. Ayurveda tıbbında beş duyu organı (gözler, kulaklar, koku, tat ve işitme) dahil olmak üzere, baş ve boyun bölgesindeki hastalıkları iyileştirmesinde “Nasya” etkili bir uygulama olarak görülür.

Ayurveda Temelli Nasya Uygulamasının Bütünsel Sağlığımıza Faydaları Nelerdir?

Burnu çevreleyen sinüslerin, buruna açılan birçok açıklığı bulunur. Burun ve sinüslerin temizlenmesinde mukus akışı olur. Mukusun açık renkli ve berrak akması sağlıklı olduğunu gösterir. Normal ve sağlıklı bir yetişkinin burun ve sinüslerinin, günde iki litreye yakın mukus ürettiği belirtilir. Üretilen bu mukus burundan boğazın arkasına, oradan da mideye ve sindirim sistemine akar.  Açık renkli ve berrak olan mukusun akışı yavaşladığında ise kıvamı koyulaşır. Mukus akışının yavaşlaması ve koyulaşması, burun boşluklarında tıkanıklığa ve genizde akıntı oluşmasına neden olur. Yapısal tıkanıklıklar, geçirilen enfeksiyonlar, virüsler, kimyasallar, alerjiler, çevresel koşullar ya da bazı yiyecekler mukus akışının yavaşlayıp koyulaşmasının sebepleri olarak görülür. Nasya uygulaması ise, burun boşluklarının ve sinüslerin temizlenerek açılmasını ve mukus akışının sağlıklı olmasını destekler.

Ayurveda’da Nasya, burun boşluklarını temizleyerek sinüs tıkanıklığını açmasıyla birlikte zihinsel netlik de sağlayan bir yöntemdir. Özellikle Vata zamanı olarak da bilinen kış aylarında soğuk, nemli ve rüzgârlı havalarda, burun boşluklarındaki kuruluğu yatıştırmak amaçlı destekleyici bir uygulamadır. Ayurveda temelli Nasya uygulamasının bütünsel sağlığımıza genel faydaları ise şu şekilde sıralanır:

• Burun boşluklarının nemlendirilerek kuruluğun önlenmesi
• Sinüslerde biriken mukusun ve tıkanıklığın temizlenmesi
• Alerjik reaksiyonların azaltılması
• Zihinsel netlik sağlanması
• Odaklanmanın desteklenmesi
• Stres ve kaygının azaltılması
• Baş ağrısı ve migren şikâyetlerinin hafifletilmesi
• Prana olarak da bilinen yaşam gücünün arttırılması
• Uyku kalitesinin arttırılması
• Duygusal dengenin desteklenmesi
• Yüz kaslarının ve sinirlerini rahatlatılması

Nasya Ne Zaman ve Nasıl Uygulanmalı?

Ayurveda tıp biliminde terapötik bir uygulama olan Nasya, tercihen sabah aç karnına ya da gündüz saatlerinde uygulanabilir. Gün içerisinde banyodan ya da egzersizden en az bir saat öncesinde uygulanmasına dikkat edilmelidir.

Uygulama adımlarına bakacak olursak şu şekildedir:

1. Adım: Yağın ısıtılması

Nasya yağının çok soğuk olması önerilmez. Yağı ısıtmak için Nasya yağı şişesi bir kapta hafif sıcak (kaynar değil) suya konulur. Uygulanacak yağın burun içi mukoza zarına zarar vermemesi için, vücut sıcaklığına yakın ılık olmasına özen gösterilmelidir. 

2. Adım: Uygulama için baş ve boynun rahat pozisyona getirilmesi

Nasya yağı uygulamaya hazır hale geldiğinde, baş ve boynun yağın burun deliklerine damlatılması için uygun pozisyona getirilmesi gerekir. Bir yatağa ya da kanepeye uzanılarak biraz aşağı sarkmasına izin verilecek şekilde, baş hafif geriye doğru eğilir. Bu pozisyonda boynun desteklendiğinden ve zorlanmadığından emin olunması gerekir. Gerekirse bir yastık ile desteklenir.  

3. Adım: Nasya yağının her iki burun deliğine uygulanması

Ilık hale getirilen Nasya yağının şişesi açılır. Damlalığın memesinden sıkılarak, damlalığın bir miktar yağla dolması sağlanır. Damlalık sağ burun deliğine getirilerek, yavaşça ve nazikçe meme ucu sıkılarak istenilen miktarda yağ damlasının sağ burun deliğine akması sağlanır. Sonrasında aynı miktarda yağ damlası sol burun deliğine uygulanır. Kişinin ihtiyacına bağlı olarak her iki burun deliğine ortalama 1-5 damla damlatılması tercih edilir. Eğer Nasya yağı ilk kez kullanıyorsa, sadece 1-2 damla uygulanarak başlanması genelde önerilir.  

4. Adım: Derin bir nefes alınması

Burun deliklerine Nasya yağı damlatıldıktan sonra, damlalık tekrar şişeye yerleştirilerek şişenin kapağı sıkıca kapatılır. Şişe güvenli bir yere kaldırılır.  Ardından sol burun deliği bir elle kapatılarak, sağ burun deliğinden derin bir nefes alınır.  Sonra sağ burun deliği kapatılarak, sol burun deliğinden derin bir nefes alınır.    

5. Adım: Arkaya yaslanarak uygulamanın etkinliğinin desteklenmesi

Uygulama bittikten sonra nazikçe arkaya yaslanılır. Yine baş eğik tutulur ve uygulamanın etkisi hissedilmeye çalışılır. Ayağa kalkmadan önce birkaç dakika bu pozisyonda kalınır. Burun deliklerine damlatılan Nasya yağının sinüslere yayılmasını desteklemek için parmak uçlarıyla alın, yanaklar ve şakaklara hafifçe masaj yapılır.

Panchakarma detoks programı protokollerinden biri olan Nasya uygulaması, genelde kişinin ihtiyaçlarına göre günlük ya da haftalık tercih edilir. Uygulama için en uygun kullanım sıklığını bir Ayurveda danışmanına ya da wellbeing uzmanına ayrıca danışabilirsiniz.

Nasya Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?

Kadim Ayurveda tıbbında kullanılan Nasya uygulamasının sakıncalı olduğu bazı özel durumlar ise şu şekilde sıralanır:  

• Soğuk algınlığı, grip, sinüs enfeksiyonu, ateş ya da öksürük durumunda kullanılması burun tıkanıklığına ve tahrişe neden olabilir. 
• Şiddetli burun tıkanıklığı durumunda, yağın emilimi olumsuz etkileneceğinden uygulama önerilmez.
• Yemeklerden hemen öncesinde ya da sonrasında sindirimi bozabileceğinden uygulama önerilmez.
• Hamilelik sırasında Nasya’dan kaçınılması gerekir.
• Vücudun doğal döngüsünü etkileyebileceğinden dolayı adet dönemlerinde Nasya uygulaması önerilmez.
• Nasya zihinsel uyanıklığı artırarak uykuyu engelleyebileceği için yatmadan hemen önce uygulanması önerilmez.
• Emilimini ve etkinliğini bozabileceği için alkol, sigara veya madde tüketimi sonrası Nasya uygulaması önerilmez.
• Burun kanalları daha hassas olabileceği için, küçük çocuklarda ve ileri yaştaki kişilerde dikkatli kullanılması gerekir.
• Doşa dengesini bozabileceğinden dolayı, vücut aşırı ısındığında veya terlediğinde Nasya uygulaması önerilmez.

Ayurveda tıp biliminin prensiplerine dayanan Nasya uygulamasıyla ilgili, literatür kaynaklarında özellikle alerjik rinit vakalarında yapılan çalışmalar dikkat çeker. Bu çalışmalardan bir kısmını kaynaklarda inceleyebilirsiniz. Nasya uygulamasıyla ilgili daha kapsamlı çalışmaların yürütülmesi ve bütünsel sağlığın desteklenmesinde etkinliğinden faydalanılması önemlidir.

Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.

Kaynaklar

1. Stoelzel, K., Bothe, G., Chong, P.W., Lenarz, M. Safety and efficacy of Nasya/Prevalin in reducing symptoms of allergic rhinitis. Clin Respir J. 2014 Oct;8(4):382-90. doi: 10.1111/crj.12080.
2. Atul, U., Charu, B., Umesh, S. Efficacy of Brimhana Nasya and Ashwagandha (Withania somnifera (L.) Dunal ) root powder in primary insomnia in elderly male: A randomized open-label clinical study. Ayu 2020 Jul-Sep;41(3):159-165. doi: 10.4103/ayu.AYU_177_19. Epub 2022 Feb 24.
3. Ramteke, R.S., Patil, P.D., Thakar, A.B. Efficacy of Nasya (nasal medication) in coma: A case study. Anc Sci Life. 2016 Apr-Jun;35(4):232-5. doi: 10.4103/0257-7941.188188.
4. Svastha Ayurveda. Everything you need to know about Nasya.
5. Joyful Belly College of Natural Health. Ayurvedic Herb Supplements
6. Ambika’s Ayurveda. All About NASYA (Ayurveda nose drops)